Dokładnie 50 lat temu niedoszły bokser Berry Gordy Jr. dzięki pożyczonej przez rodzinę sumie 800 dolarów założył w Detroit niezależną wytwórnię. Początkowo nosiła ona nazwę Tamla Records, ale kilkanaście miesięcy później Berry przemianował ją na Motown (od „motor” i „town”), nawiązując do przezwiska miasta Detroit, uważanego za stolicę amerykańskiego przemysłu samochodowego.
Berry nie zaczynał od zera – wcześniej prowadził sklep muzyczny, a od kilku lat sam pisał teksty piosenek. Ale dopiero w Motown okazało się, jakiego miał nosa do wyszukiwania talentów. To pod jego okiem w latach 60. rozpoczynały karierę gwiazdy soulu, funku, popu i r’n’b: bracia Jacksonowie, Diana Ross i The Supremes, The Temptations, The Miracles, Stevie Wonder i The Marvelettes. Tylko przez pierwsze 10 lat wytwórnia wyprodukowała ponad 100 piosenek, które znalazły się w ścisłej czołówce list przebojów. Przy ich kawałkach reklamowanych jako "brzmienie młodej Ameryki” razem bawili się czarni i biali po obu stronach Atlantyku.
Sam Berry na początku lat 70. szybko stał się najbogatszym Afroamerykaninem w USA, jego firma zaś zyskała sobie miano fabryki hitów dzięki jego ingerencji w image, stroje, choreografię i twórczość artystów. Pomoc, jakiej udzielał swoim podopiecznym, Berry lubił porównywać do nadzorowania procesu produkcji samochodu – "od metalowych ram do eleganckich wozów". Pod jego twardą ręką zaś artyści wręcz taśmowo komponowali chwytliwe kawałki.
Choć część muzyków do dziś nagrywa pod szyldem Motown, w tym Stevie Wonder, wytwórnia powoli staje się legendą. Jej świetność osłabiło m.in. przeniesienie siedziby do LA i odejście części artystów do konkurencji.
Rok 2009 będzie dla Motown rokiem świętowania. Wytwórnia wydaje reedycje swoich najlepszych hitów, planuje wystawy i przygotowanie filmu dokumentalnego. Na 2010 zaś szykowany jest musical na Broadwayu.
p
NAJWIĘKSZE SŁAWY MOTOWN
Diana Ross & The Supremes
Ten żeński band okazał się drugim – po Beatlesach – najsłynniejszym zespołem lat 60. Umowę z Motown panie podpisały w 1961. Liderka grupy Diana Ross w 1969 rozpoczęła karierę solową. Na podstawie historii The Supremes nakręcono film „Dreamgirls”, w którym w rolę Diany Ross wcieliła się Beyonce Knowles.
Marvin Gaye
Śpiewał dla Motown od 1960. Nagrał m.in. „Ain't No Mountain High Enough” i „I Heard It Through the Grapevine. Śpiewał w duetach z Dianą Ross i Tammi Terrell. Zginął w 1984 zastrzelony przez własnego ojca.
Jackson 5
Jackie, Tito, Jermaine, Marlon i Michael Jacksonowie zaczęli nagrywać pod szyldem Motown w 1968. Ich singiel „I Want You Back” z 1969 był najszybciej sprzedającym się hitem wytwórni. W 1971 Michael nagrał swój pierwszy solowy album.
Lionel Richie
Richie z zespołem The Commodores podpisał kontrakt z Motown w 1972. Solową karierę rozpoczął 10 lat później – w tej samej wytwórni. Za hit „Say You, Say Me” dostał Oscara.
Stevie Wonder
Wierny stajni Motown od 1961. W wieku 11 lat zaczynał karierę jako Little Stevie Wonder. Jego późniejszy hit z 1984 „I just called to say I love you” do dziś jest najlepiej sprzedających się singlem wytwórni.
